Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2015

Μαμά, Μπαμπά, Φοβάμαι... - Γράφει η Αγάπη Τερζοπούλου


               Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα, που το συναντάμε σε κάθε φάση της ζωής μας, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Είναι η ένταση που βιώνουμε , όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια απειλή (πραγματική ή φανταστική), είναι τέλος, ο μηχανισμός που μας προστατεύει από τους κινδύνους. Διακρίνεται στον υπαρξιακό φόβο και στον παθολογικό.
            
Ο πρώτος είναι αυτός που βιώνουμε όλοι κάποια στιγμή, ενώ ο δεύτερος χαρακτηρίζεται έτσι, καθώς ευθύνεται για την αναστολή της εγρήγορσης (πάγωμα), ενεργοποιείται όταν δεν υπάρχει συνήθως πραγματική απειλή και η ένταση ή η δυσφορία που προκαλεί είναι υπερβολική.
Επειδή κατά τη γνώμη μου βασικό συστατικό των αγχωδών διαταραχών είναι ο φόβος και επειδή στη βιβλιογραφία αναφέρονται συχνά το ένα κοντά στο άλλο, θα σας παραθέσω και τον ορισμό τους άγχους. Το άγχος, λοιπόν, είναι η ένταση που βιώνουμε όταν νιώθουμε πως οι δυνατότητές μας απέναντι σε καταστάσεις απειλητικές, δεν είναι επαρκείς.
Στην αρχή αναφέρθηκε ο προστατευτικός ρόλος του φόβου και αν φαντάζει ή ακούγεται περίεργο, ας μην ξεχνούμε ότι ο φόβος είναι αυτός που εξελικτικά μας προστάτεψε από τους κινδύνους αρχικά της φύσης και αυτός είναι που συνεχίζει να μας «προσέχει» από ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή μας. Συμβάλλει, λοιπόν, στην ανάπτυξη συστημάτων επαγρύπνησης, οδηγώντας στην περιφρούρηση του Εγώ και στην ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής, όταν χρειάζονται για την επιβίωσή μας. Αποτελεί «ψυχολογική εκγύμναση» (Crotti & Magni, 2006) για την προετοιμασία του ανθρώπου σε περίπτωση που βρεθεί σε κίνδυνο και τέλος, είναι αυτός που ενεργοποίησε τις ανώτερες εκείνες λειτουργίες για να επιβληθεί ο άνθρωπος στη φύση.
Περνώντας σιγά- σιγά σε αυτό που ονομάσαμε «παθολογικός φόβος», θα ορίσουμε αρχικά τι είναι φοβίες, ποια τα σημάδια που πρέπει να προσέξουμε και ποιες είναι οι γενικές κατηγορίες της αιτιολογίας τους.